filmler
La Haine,
Mathieu Kassovitz
‘La Haine’, kent yaþamý
içindeki yabancýlaþma duygusunu, tüm yalýnlýðýyla
yansýtan çarpýcý bir dýþa bakýþ
filmidir. Paris varuþlarýnda yaþayan dört arkadaþtan
biri polis tarafýndan dövülür ve hikaye onlarýn
öc alma çabalarý üzerine kurulur. Bu yanýyla
‘La Haine’ (Nefret), genç Paris varoþlarýný
boyutlandýran aðýr bir duygudur.
Filmin kahramanlarý,
toplumun ‘görmezden gelen’ tavrýna karþý duyduklarý
nefreti, sosyal davranýþ bozukluklarýyla topluma geri
yansýtmaktadýrlar. La Haine bir kent filmi olmasýna
karþýn, kentin görülesi olmayan taraflarýný
kendine mekan edinir ve burada yaþayan insanlarýn yaþamlarýna
nesnel ve derinlikli bir bakýþ açýsýyla
yaklaþýr.
Amadeus,
Milos Forman
Bu film, Peter Shaffer’in ortaya
koyduðu bir Broadway klasiðinden uyarlanarak sinemaya aktarýlmýþ,
yönetmeni Milos Forman’ýn, Çekoslovakya’nýn 1968’de
yaþadýðý kriz sýrasýnda ayrýldýðý
Prag þehrine, kendine sonuna kadar inanýp güvenen sinamotografý
Miroslav Ondricek ile birlikte geri dönmesini saðlamýþtýr.
Amadeus, 18.yy’da ölen müzik dehasý Wolfgang Amadeus Mozart’ý
kendine konu edinerek, o dönemin ‘efsanevi þehri’ Viyana’nýn
çeþitli açýlýmlarýný sunar.
Bir týmarhanede, yaþlanmýþ
kraliyet kompozitörü Salieri, genç Mozart’ýn Avusturya
Ýmparatoru II. Joseph’in gözünde ilk parladýðý
zamanlar olan otuz yýl öncesini hatýrlamaktadýr.
Salieri, kabalýðýnýn yanýnda edepsiz tavýrlar
sergileyen bu yeni yetmeye Tanrý’nýn bahþettiði
ilahi deha ile onu kutsamasýnýn altýnda yatan nedeni
bir türlü çözememiþtir. Oysa kendisi çok
disiplinli ve kendini tamamýyla sanatýna adamýþ
bir bestecidir. Mozart’ýn yeteneðiyle boy ölçüþemeyeceðinin
farkýna vardýðýnda, nüfuzlu kiþiler
arasýndaki etkisini kullanarak genç yeteði sabote etme
giriþimlerini baþlatýr. Kendini gizemli bir yardýmsever
kimliðine büründürerek ona "Requem"ini bestelettirir.
Bu ise onun tüm saðlýðýný, parasýný
ve yaþamýný tüketir. Resmi ölüm yýlý
oalrak kayýtlar 1791’i göstermektedir; yani öldüðünde
sadece 35 yaþýndadýr.
Modasý geçmiþ
anlatým dili söz konusu olunca, Mozart’ýn yaþamýndaki
her acý dolu an, onun bestelerinden biri için filmin akýþýnýn
kesilmesiyle verilmesi gereklidir. Bu filmde de bundan fazlasý yoktur.
Ancak bu müzik dolu sahneler öyle tarzý olan bir biçimde
sunulur ki varlýðýný baðýþlamak
izleyici için artýk kaçýnýlmazdýr…
Modern Times,
Charlie Chaplin
"Ýlerleme"nin gücünün,
çalýþan avam kesimin zararýna iþlemesi,
yaralanma ve sakatlamalara neden olan, denetimsiz makineler üretiþi
çok hoþ bir biçimde eleþtirilmiþtir.
Ukala bir boþta gezer
olan Charlie, kültleþtirilmiþ, ilginin herþeyden
çok onun üzerinde toplandýðý, ayný
zamanda en zorba insandan daha aþaðýlýk ve sömürgeci
ruhlu bir makinanýn varlýðý karþýsýnda,
kendi kiþiliði ve görüntüsünü bir ikon
olarak yansýtmaktadýr.
Hem Charlie hem makineler, Roland
Barthes’ýn da aktardýðý gibi, "kapsadýðý
herþeyin tüm günahlardan ari olduðu kollektif bir ahlakýn
temelini oluþtururlar bize bu filmde" (1972:59). Ýzleyiciler
hangisine þans tanýyacaktýr? Bedelini ödediði
hatalarýyla(yaratýcýsý bir yana),doðru
yolu bulan ve insani bir ikon olarak izlenen Charlie’ye mi yoksa, bir makine
olarak somun sýkma saplantýsýyla þeytani Charlie’ye
mi? Bir tahmin yürütmek o kadar da zor deðil; Charlie bu
ikonlar arasýnda, sonunda kaybeden olur.
Charlie, gerçek yaþamýnda
da modernizasyon karþýsýnda çok uzun bir süre
dayanamayacak ve önce yaptýðý filmleri seslenecek,
sonunda bu durum çok yakýn bir tarihe kadar IBM’in, reklam
kampanyasýnda onun ikonlarýný kullanmasýyla
perçinlenecektir.


ziyaretçi sayýsý